Máy nén khí không tự ngắt: Nguyên nhân, tác hại, cách khắc phục

Máy nén khí không tự ngắt không chỉ là vấn đề nhỏ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho thiết bị và người sử dụng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục hiệu quả tình trạng này, giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị và đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng.

Máy nén khí không tự ngắt là gì?

Máy nén không thể tự ngắt bắt nguyên từ nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể gặp phải ở hầu hết các loại máy gây bất tiện trong quá trình sử dụng.

Khái niệm máy nén khí không tự ngắt

Máy nén khí không tự ngắt là tình trạng khi máy nén khí vẫn tiếp tục hoạt động ngay cả khi áp suất trong bình chứa đã đạt đến ngưỡng thiết lập tối đa. Trong điều kiện hoạt động bình thường, máy nén khí sẽ tự động ngắt khi áp suất đạt mức cài đặt và chỉ bắt đầu hoạt động trở lại khi áp suất giảm xuống dưới mức giới hạn thấp. 

Tình trạng này không chỉ gây lãng phí năng lượng mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn cho người sử dụng và thiết bị.

Cách nhận biết lỗi không tự ngắt ở máy nén khí

Để nhận biết máy nén khí đang gặp lỗi không tự ngắt, bạn có thể chú ý những dấu hiệu sau:

• Máy nén khí hoạt động liên tục không ngừng nghỉ, kể cả khi không sử dụng khí nén.
• Đồng hồ đo áp suất hiển thị mức áp cao hơn ngưỡng đã cài đặt nhưng máy vẫn tiếp tục chạy.
• Tiếng ồn từ máy nén khí liên tục trong thời gian dài.
• Van xả áp tự động xả khí thường xuyên để tránh áp suất quá cao.
• Nhiệt độ máy tăng cao bất thường do hoạt động liên tục.
• Xuất hiện tiếng kêu bất thường từ bộ phận rơ le hoặc công tắc áp suất.

Các loại máy nén khí thường gặp lỗi này

Lỗi không tự ngắt có thể xảy ra với hầu hết các loại máy nén khí, tuy nhiên những loại phổ biến thường gặp lỗi này bao gồm:

• Máy nén khí piston: Do cấu tạo đơn giản và phổ biến, loại máy này thường gặp vấn đề về rơ le áp suất hoặc công tắc áp suất bị hỏng.
• Máy nén khí trục vít: Thường gặp vấn đề liên quan đến bộ điều khiển điện tử hoặc cảm biến áp suất không hoạt động đúng.
• Máy nén khí mini di động: Thường xảy ra lỗi do các linh kiện điều khiển có chất lượng thấp hoặc bị hao mòn nhanh.
• Máy nén khí công nghiệp: Mặc dù ít gặp hơn nhưng khi xảy ra lỗi thường phức tạp và liên quan đến hệ thống điều khiển hoặc cảm biến áp suất chuyên dụng.

Tác hại khi máy nén khí không tự ngắt

Nếu máy nén khí không thể tự ngắt không chỉ ảnh hưởng tới tuổi thọ máy mà còn có thể phát sinh chi phí trong quá trình vận hành, ảnh hưởng tới độ bền của các bộ phận khác. Cụ thể:

1. Ảnh hưởng đến thiết bị và hiệu suất làm việc

Khi máy nén khí không tự ngắt, thiết bị và hiệu suất làm việc sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng:

Tốn nhiều điện năng, tăng chi phí vận hành

Giảm tuổi thọ động cơ và các linh kiện

• Động cơ bị quá tải do hoạt động liên tục.
• Các chi tiết ma sát bị mòn nhanh hơn bình thường.
• Hệ thống làm mát không đáp ứng được khiến nhiệt độ tăng cao.
• Dầu bôi trơn xuống cấp nhanh chóng.
• Các linh kiện điện tử bị ảnh hưởng do nhiệt độ cao.

Làm giảm hiệu suất các bộ phận khác, gây quá tải

Tình trạng không tự ngắt làm cho toàn bộ hệ thống hoạt động không đúng chu trình, dẫn đến:

• Bình chứa khí luôn trong tình trạng áp suất cao.
• Các van điều áp hoạt động không hiệu quả.
• Các thiết bị sử dụng khí nén có thể bị ảnh hưởng do áp suất không ổn định
• Hệ thống lọc và xử lý khí nén làm việc liên tục, giảm hiệu quả lọc

2. Ảnh hưởng tới người dùng và môi trường xung quanh

Tiếng ồn lớn, gây khó chịu, đau đầu

Máy nén khí vốn đã phát ra tiếng ồn khi hoạt động (khoảng 70-85dB), khi hoạt động liên tục sẽ tạo ra môi trường làm việc không thoải mái:

• Ảnh hưởng đến khả năng tập trung và hiệu suất công việc.
• Có thể gây tổn thương thính giác nếu tiếp xúc lâu dài.

Nguy cơ cháy nổ nếu áp suất quá cao

Đây là tác hại nghiêm trọng nhất của việc máy nén khí không tự ngắt:

• Áp suất trong bình chứa có thể vượt quá giới hạn an toàn.
• Van an toàn có thể không đáp ứng kịp thời hoặc hoạt động không hiệu quả.
• Rủi ro nổ bình chứa khí rất cao khi áp suất vượt quá giới hạn thiết kế.

Ảnh hưởng tới độ an toàn khi sử dụng

Ngoài nguy cơ cháy nổ, máy nén khí không tự ngắt còn gây ra nhiều mối nguy hiểm khác:

• Tăng nguy cơ chập điện, cháy do quá nhiệt.
• Ảnh hưởng đến chất lượng không khí do dầu bôi trơn bị đốt nóng liên tục.
• Tạo ra hơi ẩm và ngưng tụ nước trong hệ thống khí nén, gây hư hỏng thiết bị sử dụng.

Nguyên nhân máy nén khí không tự ngắt

Máy nén không tự ngắt bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân gây bất tiện trong quá trình sử dụng. Cụ thể các nguyên nhân khiến máy gặp lỗi như:

1. Rơ le máy nén khí bị hỏng

Rơ le áp suất hoạt động như một công tắc điều khiển, tự động ngắt điện khi áp suất trong bình chứa đạt đến giá trị cài đặt tối đa và khởi động lại máy khi áp suất giảm xuống dưới mức tối thiểu. 

Dấu hiệu nhận biết rơ le hỏng

Khi rơ le áp suất gặp vấn đề, bạn có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:

• Tiếng “click” không còn xuất hiện khi máy đạt áp suất tối đa.
• Rơ le có dấu hiệu cháy, nứt hoặc biến dạng.
• Các tiếp điểm bị oxy hóa, bám bẩn hoặc bị hư hỏng.
• Màng áp suất bên trong rơ le bị rách hoặc mất đàn hồi.
• Lò xo điều chỉnh áp suất bị yếu hoặc gãy.

2. Bình chứa khí, ống dẫn khí bị rò rỉ hoặc hư hỏng

Bình chứa khí và đường ống dẫn là nơi lưu trữ và vận chuyển khí nén. Khi chúng bị hư hỏng, sẽ xuất hiện các dấu hiệu:

• Nghe thấy tiếng xì khí tại các mối nối hoặc thân bình.
• Áp suất trong bình không thể duy trì ổn định, giảm nhanh dù không sử dụng.
• Độ ẩm tăng cao bất thường xung quanh khu vực máy nén khí.
• Xuất hiện vết dầu hoặc nước bất thường trên bề mặt bình chứa.
• Có thể kiểm tra bằng cách quét dung dịch xà phòng lên các mối nối để phát hiện bọt khí.

Khi bình chứa hoặc đường ống bị rò rỉ, máy nén khí sẽ phải hoạt động liên tục để cung cấp khí cho các thiết bị đầu ra. Điều này khiến máy phải hoạt động liên tục không ngừng nghỉ.

Tìm hiểu thêm về cách bảo trì bảo dưỡng máy nén khí để phòng tránh các vấn đề rò rỉ.

3. Đồng hồ đo áp suất hiển thị sai

Đồng hồ đo áp suất đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát hoạt động của máy nén khí. Khi đồng hồ hiển thị sai:

• Rơ le áp suất không thể phát hiện chính xác khi nào cần ngắt máy.
• Người vận hành không thể đánh giá đúng tình trạng hoạt động của máy.
• Máy có thể tiếp tục hoạt động ngay cả khi áp suất thực tế đã vượt ngưỡng an toàn.
• Van an toàn có thể phải hoạt động thường xuyên, gây mài mòn và giảm tuổi thọ.

4. Van cấp khí nén, van an toàn bị lỗi

Van cấp khí nén (còn gọi là van một chiều) là bộ phận quan trọng cho phép khí nén di chuyển từ xi-lanh nén vào bình chứa nhưng ngăn khí đi ngược lại. Nguyên lý hoạt động của van này dựa trên chênh lệch áp suất, chỉ mở khi áp suất từ xi-lanh cao hơn áp suất trong bình chứa.

Hậu quả khi van không hoạt động đúng

Khi van cấp khí nén hoặc van an toàn gặp sự cố:

• Khí nén có thể thoát ngược từ bình chứa về xi-lanh, gây quá tải cho động cơ.
• Máy nén khí phải hoạt động liên tục để bù đắp lượng khí bị mất.
• Van an toàn không xả khi áp suất vượt ngưỡng, tiềm ẩn nguy cơ nổ bình chứa.
• Nhiệt độ máy tăng cao do hoạt động liên tục.
• Hiệu suất nén khí giảm mạnh, gây lãng phí năng lượng.

5. Thiết lập áp suất không đúng

Việc cài đặt áp suất không đúng là nguyên nhân phổ biến khiến máy nén khí không tự ngắt:

• Cài đặt áp suất tối đa (cut-out) quá cao so với khả năng thực tế của máy.
• Khoảng chênh lệch giữa áp suất tối đa và tối thiểu (differential) quá nhỏ.
• Nhầm lẫn giữa đơn vị đo áp suất (bar, psi, kg/cm²).
• Không xem xét đến điều kiện làm việc thực tế của máy.
• Điều chỉnh không đúng cách tại rơ le áp suất.

Các lỗi này thường xuất phát từ:

• Thiếu hiểu biết về thông số kỹ thuật của máy.
• Không tham khảo hướng dẫn sử dụng.
• Tự ý điều chỉnh mà không có kiến thức chuyên môn.

6. Máy nén khí bị quá tải

Quá tải là tình trạng máy nén khí phải hoạt động vượt quá công suất thiết kế, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng:

Dấu hiệu nhận biết máy nén khí bị quá tải:

• Nhiệt độ động cơ và dầu tăng cao bất thường.
• Máy phát ra tiếng ồn lớn hoặc âm thanh không đều.
• Cầu dao bảo vệ thường xuyên ngắt.
• Tiêu thụ điện năng tăng đột biến.
• Chất lượng khí nén không đạt yêu cầu (có nhiều hơi nước, dầu).

Cách khắc phục máy nén khí không tự ngắt hiệu quả

Sau khi đã phát hiện rõ nguyên nhân khiến máy không thể tự ngắt, với từng lỗi sẽ có cách sửa chữa khác nhau. Cụ thể:

1. Kiểm tra, thay thế rơ le tự ngắt

Để kiểm tra rơ le tự ngắt của máy nén khí, hãy thực hiện theo các bước sau:

1. Ngắt nguồn điện của máy nén khí để đảm bảo an toàn.
2. Xác định vị trí rơ le áp suất (thường nằm gần bình chứa khí).
3. Kiểm tra bên ngoài, tìm dấu hiệu hư hỏng như cháy, nứt, biến dạng.
4. Tháo lắp rơ le để kiểm tra bên trong (cẩn thận không làm hỏng các kết nối).
5. Kiểm tra các tiếp điểm điện có bị oxy hóa, cháy hoặc bám bẩn không.
6. Đánh giá tình trạng màng áp suất và lò xo điều chỉnh.
7. Sử dụng đồng hồ đo điện để kiểm tra tính liên tục của các tiếp điểm.

Hướng dẫn điều chỉnh hoặc thay mới rơ le

Nếu rơ le chỉ cần điều chỉnh:

1. Tìm vít điều chỉnh áp suất cắt (cut-out) và vít điều chỉnh độ chênh áp (differential).
2. Điều chỉnh áp suất cắt bằng cách xoay vít chính (thường được đánh dấu P hoặc Range).
3. Điều chỉnh độ chênh áp bằng cách xoay vít thứ hai (thường đánh dấu D hoặc Differential).
4. Kiểm tra lại sau khi điều chỉnh bằng cách cho máy hoạt động thử.

Nếu cần thay mới rơ le:

1. Lựa chọn rơ le phù hợp với thông số của máy nén khí.
2. Ngắt nguồn điện và xả hết khí trong bình chứa.
3. Ghi chú vị trí các dây điện trước khi tháo rơ le cũ.
4. Tháo rơ le cũ và lắp rơ le mới vào đúng vị trí.
5. Kết nối lại các dây điện theo đúng sơ đồ.
6. Điều chỉnh áp suất làm việc theo thông số kỹ thuật của nhà sản xuất.

2. Sửa chữa, thay mới bình chứa, ống dẫn khí, đồng hồ đo áp

Để phát hiện rò rỉ hoặc hư hỏng trong hệ thống khí nén:

• Dùng nước xà phòng: Pha loãng xà phòng với nước, quét lên các mối nối, đường ống và bình chứa. Nơi xuất hiện bọt khí chính là điểm rò rỉ.
• Kiểm tra áp suất: Nạp đầy khí, tắt máy và theo dõi đồng hồ áp suất – nếu áp suất giảm nhanh khi không sử dụng, hệ thống đang bị rò rỉ.
• Kiểm tra trực quan: Tìm vết dầu, nước hoặc vết gỉ sét bất thường trên bình chứa và đường ống.

Quy trình thay thế an toàn

Khi cần thay thế các bộ phận hư hỏng:

1. Chuẩn bị trước khi thay thế:

• Ngắt nguồn điện và xả hoàn toàn áp suất trong hệ thống.
• Chuẩn bị đầy đủ phụ tùng thay thế phù hợp.
• Sử dụng công cụ chuyên dụng và thiết bị bảo hộ.

1. Thay thế bình chứa:

• Tháo tất cả kết nối với bình chứa cũ.
• Lắp đặt bình mới theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Kiểm tra kỹ các mối nối trước khi vận hành.

1. Thay thế ống dẫn khí:

• Cắt đúng chiều dài ống mới.
• Đảm bảo đầu ống sạch và không bị biến dạng.
• Sử dụng keo hoặc băng kín khí chuyên dụng cho các mối nối.

1. Thay thế đồng hồ đo áp:

• Chọn đồng hồ có thang đo phù hợp.
• Sử dụng chất bịt kín ren chuyên dụng.
• Lắp đặt cẩn thận, tránh vặn quá chặt gây nứt vỏ đồng hồ.

Để biết thêm về cách sửa chữa máy nén khí trục vít chuyên nghiệp, bạn có thể tham khảo thêm dịch vụ của Điện máy Lucky.

3. Điều chỉnh lại áp suất đúng kỹ thuật

Việc điều chỉnh áp suất đúng kỹ thuật cho máy nén khí không chỉ giúp khắc phục tình trạng không tự ngắt mà còn tối ưu hiệu suất làm việc:

1. Xác định nhu cầu sử dụng thực tế:

• Kiểm tra yêu cầu áp suất của các thiết bị sử dụng khí nén.
• Cộng thêm 0.5-1 bar để bù cho sụt áp trong đường ống.

1. Thực hiện điều chỉnh áp suất:

• Tìm vị trí rơ le áp suất trên máy.
• Tháo nắp bảo vệ để tiếp cận các vít điều chỉnh.
• Vít chính (thường lớn hơn) điều chỉnh áp suất cắt (cut-out).
• Vít thứ hai điều chỉnh độ chênh áp (differential).

1. Điều chỉnh áp suất cắt (cut-out):

• Xoay vít chính theo chiều kim đồng hồ để tăng áp suất cắt.
• Xoay ngược chiều kim đồng hồ để giảm áp suất cắt.
• Mỗi lần điều chỉnh nên thay đổi nhỏ, khoảng 0.2-0.3 bar.

1. Điều chỉnh độ chênh áp (differential):

• Xoay vít thứ hai theo chiều kim đồng hồ để tăng độ chênh áp.
• Xoay ngược chiều kim đồng hồ để giảm độ chênh áp.
• Thông thường, độ chênh áp nên đặt khoảng 1.5-2 bar.

1. Kiểm tra sau điều chỉnh:

• Cho máy hoạt động và theo dõi chu trình tự ngắt.
• Ghi nhận áp suất tại thời điểm máy tự ngắt và tự khởi động lại.
• Tinh chỉnh lại nếu cần thiết.

Lưu ý: Không điều chỉnh áp suất vượt quá giới hạn an toàn của bình chứa (thường được ghi trên nhãn bình).

4. Kiểm tra, thay thế van khí nén nếu cần thiết

Khi van khí nén bị hỏng hoặc không hoạt động hiệu quả, bạn cần tiến hành:

1. Kiểm tra tình trạng van:

• Tìm dấu hiệu rò rỉ bằng dung dịch xà phòng.
• Lắng nghe tiếng rít khí bất thường quanh khu vực van.

1. Vệ sinh van trước khi quyết định thay thế:

• Tháo van ra khỏi hệ thống (sau khi đã xả áp và ngắt điện).
• Làm sạch cẩn thận bằng dung môi phù hợp.
• Kiểm tra các chi tiết bên trong có bị mòn hoặc hư hỏng không.

1. Thay thế van mới nếu cần:

• Chọn van có thông số kỹ thuật tương đương.
• Sử dụng băng kín ren chuyên dụng cho hệ thống khí nén.
• Lắp đặt theo đúng hướng dòng chảy (thường được đánh dấu bằng mũi tên).
• Không vặn quá chặt để tránh làm hỏng ren.

Tình trạng máy nén khí không tự ngắt nếu kéo dài có thể dẫn đến quá tải, hư hỏng linh kiện và tiêu hao điện năng không cần thiết. Vì vậy, việc xác định nguyên nhân và xử lý kịp thời là rất quan trọng. Nếu bạn cần tư vấn hoặc tìm giải pháp phù hợp, hãy liên hệ ngay với Máy nén khí Lucky qua website maynenkhilucky.vn để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác.